کلمات وجودیه شرطیهکلمات وجودیه شرطیه، به‌معنای کلمات دالّ بر زمان حکم، و اتصال یا انفصال مقدم و تالی در قضیه شرطیه است. ۱ - توضیح اصطلاحرابطه بر دو قسم است: رابطه زمانی و رابطه غیرزمانی. مراد از رابطه زمانی لفظی است که بر اسناد محمول به موضوع در زمان معیّن دلالت می‌کند، یعنی علاوه بر نسبت حکمیه، بر زمان تحقق آن نسبت نیز دلالت می‌کند. رابطه زمانی به "کلمات وجودیه حملیه" و "کلمات وجودیه شرطیه" تقسیم می‌شود. کلمات وجودیه شرطیه از اقسام رابطه زمانی هستند که علاوه بر حکم به اتصال و پیوستگی، یا عناد و جدایی در قضیه شرطیه، بر زمان حکم نیز دلالت می‌کنند. ۲ - اقسام کلمات وجودیه شرطیهاین کلمات، به تبع تقسیم قضیه شرطیه به متصله و منفصله، دو قسم پیدا می‌کند: ۲.۱ - کلمات وجودیه متصلهکلمات وجودیه متصله: بر پیوستگی و اتصال تالی به مقدم دلالت دارند؛ مانند: "اذا کان"، "کلّما کان"، "متی کان" و "ان کان" در مثال‌های: "اذا کانت الشمس طالعة فالنهار موجود"؛ "کلما کان الانسان عالماً کان محترماً"؛ "متی کان العالم حریصاً علی الدنیا کان قبیحاً"؛ "اذا کان الانسان حیواناً فهو ناطق". ۲.۲ - کلمات وجودیه منفصلهکلمات وجودیه منفصله: بر انفصال و تعاند میان مقدم و تالی دلالت دارند؛ مانند: "امّا ان یکون" در مثال: "العدد امّا ان یکون زوجاً و امّا ان یکون فرداً". [۳]
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق)، ج۱، ص۳۷.
۳ - مستندات مقالهدر تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق). • مظفر، محمدرضا، المنطق. • علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید. • خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس. ۴ - پانویس
۵ - منبعپایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «کلمات وجودیه شرطیه»، تاریخ بازیابی۱۳۹۶/۴/۳. |